Op 9 februari herdenken we de 97e geboortedag van Rinus Michels. De voormalige Ajax-speler, die later uitgroeide tot een succesvolle trainer van de club, heeft een onschatbare bijdrage geleverd aan de geschiedenis van Ajax. Ter ere van Michels blikken we terug op zijn indrukwekkende loopbaan bij de Amsterdammers.
Michels werd op 9 februari 1928 geboren in Amsterdam en groeide op aan de Olympiaweg, een straat nabij het Olympisch Stadion. Michels was net een tiener toen hij in de jeugdopleiding van Ajax kwam. Hij zou, ondanks de interesse van clubs als Lille, nooit voor een andere club uitkomen als speler. Een overstap naar Lille was niet mogelijk vanwege de dienstplicht.
Op 9 juni 1946 maakte Michels zijn debuut in de hoofdmacht van Ajax. De aanvaller maakte meteen indruk, want met vijf(!) doelpunten had hij een groot aandeel in de 3-8 overwinning op ADO. Michels was geen technische speler, maar stond bekend om zijn harde werk. In totaal speelde hij 258 officiële duels voor Ajax, waarin hij 121 keer trefzeker was en twee landskampioenschappen won. In 1958 moest Michels zijn carrière beëindigen wegens herniaklachten.
Trainersloopbaan
In 1965 keerde Michels terug bij Ajax, ditmaal als trainer. Ervaring in het vak had hij nauwelijks, al beschikte hij wel over de benodigde papieren. Michels was de vervanger van trainer Vic Buckingham, die met Ajax in een degradatiestrijd was beland. De oud-speler behoedde de Amsterdammers uiteindelijk voor degradatie in het seizoen 1964/65.
Na het lijfsbehoud in 1965 werd de weg omhoog ingezet. Michels was geïnspireerd door oud-trainer Jack Reynolds en trainde zijn spelers op mentale hardheid, intensiveerde de trainingen, plaatste teamwork op de voorgrond en maakte langzaam maar zeker voltijdse beroepsvoetballers van zijn spelers, zodat zij ook overdag konden trainen en zich volledig aan hun sport konden wijden. Hij kreeg bij deze veranderingen alle ruimte en medewerking van het bestuur van Ajax. In de zomer van 1965 tekende hij dan ook een vaste verbintenis.
De sportieve successen van Michels’ ‘totaalvoetbal’ volgden snel: vanaf het seizoen 1965/66 werd Ajax driemaal op rij landskampioen, terwijl de Amsterdammers zich ook internationaal op de kaart zetten. Zo werd Liverpool in de legendarische ‘mistwedstrijd’ met 5-1 verslagen en plaatste Ajax zich in 1969 als eerste Nederlandse club voor de finale van de Europacup I. Deze finale verloor de ploeg van Michels met 1-4 van AC Milan.
Ultieme glorie
Met sterren als Piet Keizer, Johan Cruijff en Gerrie Mühren in de selectie lukte het Michels twee jaar later alsnog om de grootste Europese trofee te winnen. In de finale van de Europacup I werd het Griekse Panathinaikos met 2-0 verslagen. Michels vertrok vervolgens naar FC Barcelona en zag hoe Ajax in 1972 en 1973, onder leiding van trainer Ștefan Kovács, de Europese trilogie voltooide.
In 1974 werd Michels aangesteld als supervisor bij bondscoach František Fadrhonc. Onder leiding van De Generaal - de bijnaam die Michels vanwege zijn autoritaire manier van coachen kreeg - bereikte het Nederlands elftal de finale van het WK Voetbal. In deze finale werd met 2-1 verloren van West-Duitsland. Veertien jaar later was het wel raak: Michels won met Nederland het Europees Kampioenschap in 1988.
Na zijn carrière als trainer werd Michels niet vergeten. In 1999 riep de FIFA hem uit tot 'Coach van de Eeuw', terwijl France Football hem in 2019 tot de beste trainer uit de geschiedenis van het voetbal. Bij deze gelegenheid werd hij geroemd omdat hij 'het voetbal en de geschiedenis van Ajax en Barcelona heeft veranderd' en omdat hij het zogenoemde 'totaalvoetbal' heeft ontwikkeld. In 2004 eindigde hij op nummer 54 in de verkiezing van De grootste Nederlander.
Al met al heeft Michels niet alleen zijn stempel op Ajax, maar op de hele voetbalwereld gedrukt. De Amsterdamse club heeft veel aan de trainer te danken en benoemde hem in 2000 dan ook tot erelid. Latere toptrainers, zoals Johan Cruijff en Pep Guardiola, namen in hun speelstijl veel aspecten van het ‘totaalvoetbal’ van Michels mee.