Ajax en Scandinaviërs: een succesverhaal
Op donderdag 20 februari viert Jari Litmanen zijn 54e verjaardag. De Fin speelde in twee periodes bij Ajax en groeide uit tot een van de grootste publiekslievelingen die de club ooit heeft gehad. Litmanen is slechts een voorbeeld van de vele Scandinaviërs die bij de Amsterdammers hebben gespeeld. Hoe is de relatie tussen Ajax en Scandinavië in de loop der jaren ontwikkeld?
Het begon allemaal in 1968, toen Rinus Michels in de persoon van Inge Danielsson de eerste Scandinaviër naar Ajax haalde. Hoewel de Zweed Ajax in 1969 met 2 goals Ajax langs Benfica in de Europacup I schoot, bleef zijn dienstverband bij Ajax beperkt tot anderhalf seizoen. Zijn komst bleek het begin van een succesvolle relatie tussen de Amsterdamse club en Scandinavië.
In de jaren ‘70 volgden enkele Deense spelers, waaronder Søren Lerby en Frank Arnesen, het voorbeeld van Danielsson. Hun tijd in Amsterdam was een stuk succesvoller. Lerby en Arnesen speelden allebei meer dan 200 wedstrijden voor Ajax. Hierna bleef de club actief scouten in Scandinavië. Sterker nog: Aad de Mos, die in 1982 trainer was van Ajax, reisde zelf één keer per maand naar Denemarken.
Zo kwamen De Mos twee talentvolle Denen tot bloei; Jan Mølby en Jesper Olsen. Vooral Olsen groeide als sierlijke linksbuiten uit tot een absolute publiekslieveling. In 1984 maakten beide spelers een transfer naar de Premier League, waardoor de Deense periode bij Ajax tot een einde kwam.
De komst van een icoon
In de jaren ‘90 werd het Scandinavische succesverhaal vervolgd. Ajax haalde in het jaar 1992 een onbekende Fin naar Amsterdam. Zijn naam: Litmanen. De aanvaller groeide al gauw uit tot publiekslieveling en beleefde ongekende successen met de Amsterdammers. Zo werd hij vier keer landskampioen, won hij vier keer de beker, twee keer de Supercup, eenmaal de Europacup I, eenmaal de Europese Supercup, en tenslotte de wereldbeker.
Uiteindelijk speelde Litmanen, verdeeld over twee periodes, maar liefst 255 officiële wedstrijden in het wit-rood-wit van Ajax, waarin hij goed was voor 133 doelpunten. Andere bekende Scandinaviërs die in de jaren ‘90 voor Ajax speelden waren Michael Laudrup en Ole Tobiasen.
Ook stelde Ajax in 1995 John Steen Olsen aan als hoofdscout van Scandinavië. De Deen zou later diverse Scandinavische talenten, zoals Zlatan Ibrahimović, Viktor Fischer, Christian Eriksen en Kasper Dolberg, naar Amsterdam halen.
Scandinavische hoogtijdagen
Na de eeuwwisseling nam het aantal Scandinavische spelers toe. Dit was vooral het geval toen Frank de Boer trainer van Ajax was. Hij kreeg onder anderen te maken met Lasse Schöne, die uiteindelijk de buitenlandse speler met de meeste wedstrijden in het eerste elftal van Ajax zou worden. De Deen speelde maar liefst 287 officiële wedstrijden voor de Amsterdammers en won talrijke prijzen.
Schöne vertrok in 2019 bij Ajax, waarna er een periode geen Scandinavische spelers in het eerste elftal te bekennen waren. Nu, in 2025, heeft Ajax met Anton Gaaei, Christian Rasmussen en Oliver Edvardsen weer drie Scandinaviërs in dienst.